7499 sayılı “Ceza
Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”
12.03.2024 tarihli ve 32487 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanmıştır.
Yasa değişikliği ile 5271
sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 2004 sayılı İcra İflas Kanunu ile bazı
kanunlarda düzenleme yapılarak kanun yolları bakımından gün olarak belirlenen
sürelerin hafta ve ay şeklinde değiştirilmiştir. İtiraz, istinaf ve temyiz başvuru
süresi gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta olarak belirlenmiştir.
Başvuru sürelerinin yeknesaklaştırılmasını sağlayan bu düzenlemelerde öne çıkan
başlık; ceza yargılamasında süre tutum dilekçesi uygulamasının kaldırılması
olmuştur.
2004 sayılı İcra ve İflas
Kanunu’nda yapılan birtakım değişiklikler:
- Sürelerin başlama ve bitmesi
maddesine ekleme yapılmış, süre hafta olarak belirlenmiş ise başladığı
güne son hafta içindeki karşılık gelen günde bitecektir.
- Tasdik veya ret kararına karşı borçlu
ve tasdik duruşması sırasında itirazda bulunmuş olan alacaklılar tebliğ
tarihinden itibaren iki hafta içinde istinaf yoluna, istinaf incelemesi
üzerine verilen karara karşı da tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde
temyiz yoluna başvurabilecektir.
- Bölge Adliye Mahkemesi hukuk
dairelerince verilen ve miktar veya değeri elli sekiz bin sekiz yüz Türk
lirasını geçen nihai kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren iki hafta
içinde temyiz yoluna başvurulabilecektir.
4721 sayılı Türk Medeni
Kanunu’nda yapılan birtakım değişiklikler:
- Kesinleşmiş hapis cezasının infazı
amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan ergin bir kişi ancak kendi isteğiyle
kısıtlanabilecek veya kendisine kayyım atanacaktır.
- Toplam beş yıl veya daha fazla
kesinleşmiş hapis cezasına mahkum ergin kişi isteği bulunmasa dahi
kişiliğinin veya malvarlığının korunması bakımından gerekli görülmesi
hâlinde kısıtlanabilecektir.
- Vesayet makamının karar vermeden önce
hükümlüyü dinleme zorunluluğu getirilmiştir.
- Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı
sebebiyle kısıtlamaya karar verilebilmesi için resmi sağlık kurulu
raporunun tanzimi için gereklilik bulunması halinde Kanun’un 436. madde
hükmü uygulanacaktır.
- Mahkeme tarafından hekim ön raporu
üzerine verilen yerleştirme kararına karşı ilgili veya yakınları
tarafından on gün içinde itiraz yoluna başvurulabilecektir.
- 1.Toplam beş yıldan az olan hapis
cezasının infazına bağlı olarak verilen kısıtlama kararları bakımından
kişinin isteminin bulunması,
2. Toplam beş yıl veya
daha fazla kesinleşmiş hapis cezasının infazına bağlı olarak verilen kısıtlama
kararları bakımından kişinin talebi üzerine kişiliğinin veya malvarlığının
korunması sebebinin ortadan kalkması, şartlarının varlığı halinde hapis hâlinin
devamı süresince vesayeti sona erdirilebilecektir.
5237 sayılı Türk Ceza
Kanunu’nda yapılan birtakım değişiklikler:
- Adli para cezasının bir gün karşılığı
olan miktar en az yüz ve en fazla beş yüz Türk Lirası olarak
belirlenmiştir.
- Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt
adına suç işlemek, ayrı bir suç olarak düzenlenmiştir.
- Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt
adına suç işleyen kişi, ayrıca beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılacaktır.
5271 sayılı Ceza
Muhakemesi Kanunu’nda yapılan birtakım değişiklikler:
- Yakalama, tutuklama işleminin yanı
sıra adli kontrol işlemine de karşı Kanunda öngörülen başvuru
imkânlarından yararlandırılmayan kişiler, maddi ve manevi her türlü
zararlarını, Devletten isteyebilecektir.
- Ayrıca Konutunu terk etmemek veya
uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak
amacıyla hastaneye yatmak dâhil, tedavi veya muayene tedbirlerine tâbi
olmak ve bunları kabul etmek şeklindeki adli kontrol yükümlülükleri
uygulandıktan sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya
beraatlerine karar verilenler de tazminat isteyebileceklerdir. Ayrıca
karar veren merciler ilgiliye tazminat hakları bulunduğunu
bildireceklerdir.
- Suç soruşturması veya kovuşturması
sırasında Kanuna uygun olarak yakalandıktan veya tutuklandıktan sonra
haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen,
mahkûm olup da gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği süreleri, hükümlülük
sürelerinden fazla olan veya işlediği suç için kanunda öngörülen cezanın
sadece para cezası olması nedeniyle zorunlu olarak bu cezayla
cezalandırılan, konutunu terk etmemek veya uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu
maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla hastaneye yatmak
dâhil, tedavi veya muayene tedbirlerine tâbi olmak ve bunları kabul etmek
şeklindeki adli kontrol yükümlülükleri uygulandıktan sonra haklarında
kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen (CMK
141/1 (e), (f) ve (l) bentleri) kişiler bakımından tazminat istemleri
Tazminat Komisyonu tarafından karara bağlanacaktır.
- Hükmün açıklanmasının geri
bırakılması kararı verilmesi durumunda müsadereye ilişkin hükümlerinin
uygulanması konusu açıklığa kavuşturulmuştur.
- Sanığın kabul etmemesi halinde hükmün
açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmeyeceği hükmü
kaldırılmıştır.
- Hükmün açıklanmasının geri
bırakılması kararına karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilecektir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının ilk derece mahkemesi
sıfatıyla bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay tarafından verilmesi
halinde temyiz yoluna gidilebilecektir.
- Kaçak sanık hakkında daha önce
sorgusu yapılmamış ise, mahkumiyet kararının yanı sıra ceza verilmesine
yer olmadığı kararı da verilemeyecektir.
- Basit yargılama usulünde itiraz
üzerine, itiraz, itirazı veren Mahkeme dışındaki tevzi kriterlerine göre
belirlenen asliye ceza mahkemesi tarafından incelenecektir. Yargılama
giderlerine, vekalet ücretine veya maddi hataya ilişkin itiraz olması
halinde yine basit yargılama usulü kapsamında hata giderilecek ve sanığın
indirimi korunacaktır.
- İstinaf kanun yoluna başvuru süresi
hükmün gerekçesiyle birlikte tebliğ edildiği tarihten itibaren iki hafta
içinde yapılacaktır.
- Temyiz kanun yoluna başvuru süresi
hükmün gerekçesiyle birlikte tebliğ edildiği tarihten itibaren iki hafta
içinde yapılacaktır.
- Cumhuriyet savcısı temyiz
dilekçesinde, temyiz isteğinin sanığın yararına veya aleyhine olduğunu
açıkça belirtecektir.
- Kanun’un 22. maddesi ile Ceza
Muhakemesi Kanunu’nda yapılan değişikliklerin yürürlük tarihleri
belirlenmiştir.
6384 sayılı Avrupa İnsan
Hakları Mahkemesine Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle
Çözümüne Dair Kanun’un adı Tazminat Komisyonunun Görevleri ile Çalışma Usul ve
Esasları Hakkında Kanun olarak değiştirilmiş olup Kanun’da yapılan birtakım değişiklikler;
- Ceza hukuku kapsamındaki soruşturma
ve kovuşturmalar ile özel hukuk ve idare hukuku kapsamındaki
yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı iddiasıyla manevi tazminat
ile 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 142.
maddesinin ikinci fıkrası uyarınca koruma tedbirleri nedeniyle oluşan
maddi ve manevi her türlü zararın tazmini istemleri Kanun kapsamına
alınmıştır.
- Komisyonun müracaatın ve ispat
belgelerinin değerlendirilmesinde ve verilecek tazminat miktarının
saptanmasında, gerekli gördüğü araştırmaları yapmaya veya üyelerden birine
yaptırmaya ya da Cumhuriyet başsavcılıklarından bilirkişi incelemesi
yapılmasını talep etmeye yetkili olduğu, ayrıca komisyonun giderlerinin,
Bakanlık bütçesinden karşılanacağı düzenlenmiştir.
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine
başvurmuş olanların Komisyona yapacağı müracaat bakımından müracaatın
elektronik ortamda da yapılabilmesine imkân tanınmıştır.
- Kanun ile yargılamaların makul sürede
sonuçlandırılmadığı iddiasıyla yapılacak müracaatın şekli ve süresi ayrıca
koruma tedbirleri nedeniyle tazminat istemine ilişkin usul ve esaslar
düzenlenmiştir.
- Ceza hukuku kapsamındaki soruşturma
ve kovuşturmalar ile özel hukuk ve idare hukuku kapsamındaki
yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı iddiasıyla manevi tazminat
istemleri bakımından;
a) Bu maddenin yürürlüğe
girdiği tarih itibarıyla Anayasa Mahkemesinde inceleme süreci devam eden
bireysel başvuruların, başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle verilen kabul
edilemezlik kararının tebliğinden itibaren,
b) Anayasa Mahkemesinin
incelemenin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmediği gerekçesiyle düşme
kararı verdiği bireysel başvuruların, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
veya düşme kararının tebliğinden itibaren,
c) Anayasa Mahkemesinin
incelemenin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmediği gerekçesiyle
verdiği düşme kararı üzerine veya 10/10/2023 tarihinden itibaren doğrudan
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuruların, bu Mahkemenin münhasıran
iç hukuk yollarının tüketilmemiş olması gerekçesine dayanan kabul edilemezlik
kararının tebliğinden itibaren, üç ay içinde yapılacak müracaat üzerine
Komisyon tarafından inceleneceği hüküm altına alınmıştır.
- Komisyona, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun
142. maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki istemler bakımından 1.6.2024
tarihinden sonra müracaat edilebileceği düzenlenmiştir.
6698 sayılı Kişisel
Verilerin Korunması Kanunu’nda yapılan birtakım değişiklikler;
- Özel nitelikli kişisel verilerin
işlenmesi yasağının istisnaları düzenlenmiştir.
- Kişisel verilerin yurt dışına
aktarılması düzenlemesi değiştirilmiştir.
- Kurulca verilen idari para cezalarına
karşı, idare mahkemelerinde dava açılabileceği düzenlenmiştir.
